W systemach grzewczych opartych na nowoczesnych kotłach coraz częściej pojawia się problem kondensacji pary wodnej w przewodach kominowych. To zjawisko nie jest niczym niezwykłym – wynika z samej charakterystyki spalania, zwłaszcza w urządzeniach kondensacyjnych. Jednak z punktu widzenia techniki kominowej ma ogromne znaczenie, ponieważ niewłaściwe zabezpieczenie przewodu może prowadzić do jego szybkiej degradacji.
Czym jest kondensat i kiedy powstaje?
Kondensat to skroplona para wodna, która pojawia się, gdy temperatura spalin spada do poziomu temperatury rosy. W przypadku gazu ziemnego temperatura ta wynosi ok. 55°C. Jeśli przewód kominowy nie utrzyma wyższej temperatury, w jego wnętrzu zaczyna gromadzić się ciecz o odczynie kwaśnym, zawierająca siarczany, azotany i dwutlenek węgla.
Normy i klasy odporności na kondensat
Zgodnie z normą PN-EN 1443 (Kominy – Wymagania ogólne) wszystkie systemy kominowe muszą być oznaczone klasą odporności na kondensat:
- W (wet) – przewód odporny na pracę w warunkach kondensacji, może odprowadzać spaliny o niskiej temperaturze z wykraplającą się parą wodną.
- D (dry) – przewód przeznaczony do pracy w trybie suchym, bez kondensacji.
Dodatkowo norma określa klasy odporności na temperaturę:
- T200 – dla spalin o temperaturze do 200°C (typowe dla kotłów kondensacyjnych),
- T400 – dla kominków i kotłów na paliwa stałe,
- T600 – dla instalacji o najwyższej temperaturze pracy, odpornych na pożar sadzy.
Ważnym parametrem jest także odporność na korozję, opisana literami V1, V2 i V3. Klasa V2 oznacza odporność na produkty spalania gazu i oleju opałowego, a V3 – także na spaliny z paliw stałych o dużej zawartości siarki.
Rozwiązania konstrukcyjne stosowane w praktyce
Aby komin spełniał wymagania norm i był odporny na kondensat, stosuje się różne technologie wykonania:
- Wkłady ceramiczne izostatyczne
- produkowane metodą prasowania izostatycznego,
- charakteryzują się niską porowatością i wysoką szczelnością,
- odporne na kondensat, kwasy i szoki termiczne,
- stosowane w systemach przeznaczonych do pracy na mokro (klasa W).
- Wkłady stalowe kwasoodporne
- wykonane z gatunków stali 1.4404 lub 1.4571 (wg normy EN 10088),
- przeznaczone do kotłów gazowych i olejowych,
- odporne na działanie kondensatu i kwaśnych związków chemicznych,
- najczęściej w formie systemów jednościennych (do montażu w istniejących kominach) lub dwuściennych izolowanych (do zastosowania zewnętrznego).
- Systemy dwuścienne izolowane
- posiadają wewnętrzny wkład stalowy lub ceramiczny,
- warstwę izolacji z wełny mineralnej,
- zewnętrzną obudowę ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej,
- zapewniają utrzymanie temperatury spalin i ograniczają ryzyko kondensacji.
Kluczowe problemy techniczne
Najczęściej kondensacja staje się uciążliwa, gdy:
- średnica przewodu jest zbyt duża w stosunku do mocy urządzenia (spaliny wychładzają się zbyt szybko),
- komin nie jest izolowany, zwłaszcza gdy przebiega na zewnątrz budynku,
- zastosowano materiał nieodporny na kwasy, np. niewłaściwy gatunek stali,
- urządzenie pracuje w niskim zakresie temperatur, a system kominowy nie jest do tego przystosowany.
Wymagania dotyczące projektowania i montażu
Projektując system kominowy, który ma pracować w warunkach kondensacji, należy pamiętać o kilku zasadach:
- przewód powinien mieć odpowiednią średnicę wyliczoną zgodnie z normą PN-EN 13384 (obliczenia cieplne i przepływowe),
- wylot komina powinien być zabezpieczony daszkiem lub nasadą, chroniącą przed opadami,
- trójnik przyłączeniowy i wyczystka muszą być wyposażone w odpływ kondensatu, podłączony do kanalizacji,
- wszystkie połączenia muszą być gazoszczelne i kwasoodporne.
Jak eksploatować komin w warunkach pracy z kondensatem?
- Regularne czyszczenie i kontrola – przewody należy sprawdzać co najmniej dwa razy w roku, usuwając osady i sprawdzając szczelność.
- Kontrola odpływu kondensatu – system odprowadzenia skroplin nie może być zapchany; powinien być podłączony do kanalizacji lub neutralizatora kondensatu.
- Wentylacja pomieszczenia kotłowni – prawidłowy dopływ powietrza wspiera stabilny proces spalania i zmniejsza ryzyko nadmiernego wykraplania pary.
- Stosowanie właściwego paliwa – paliwa niskiej jakości, z dużą zawartością siarki lub o wysokiej wilgotności, zwiększają ilość kondensatu i przyspieszają korozję.
Kondensacja pary wodnej w kominie to zjawisko naturalne, szczególnie w nowoczesnych systemach grzewczych. Aby nie stanowiła zagrożenia, należy stosować przewody zaprojektowane do pracy w warunkach wilgotnych, zgodne z normą PN-EN 1443 i odporne na agresywne chemicznie kondensaty. Ceramika izostatyczna, stal kwasoodporna i systemy dwuścienne izolowane to obecnie najskuteczniejsze rozwiązania.
Zobacz więcej ciekawostek dotyczących powstawania kondensatu w kominie: https://www.schiedel.com/pl/serwis/portal-budowniczych/blog/kondensat-w-kominie-jak-zapobiegac-kondensacji-pary-wodnej-a1956677
Świadome podejście do projektowania, montażu i eksploatacji pozwala uniknąć korozji, strat energetycznych i kosztownych remontów. Właściwie dobrany komin w klasie W, T200–T600, V2 lub V3 to gwarancja bezpiecznej i długotrwałej pracy instalacji grzewczej.